تحول بنیادین خرده فروشی با ERP افق کوروش/ اعمال حکمرانی داده بر روی زنجیره تجاری     

تیتر20 - سابقه راه اندازی اولین فروشگاه زنجیره ای در جهان به 164 سال پیش برمی گردد؛ گرچه در ایران اولین فروشگاه زنجیره ای 64 سال پیش به راه افتاد. در واقع، این صنعت در ایران، نسبت به آمریکا که در این زمینه پیشرو است، حدود 100 سال عقب ماندگی دارد. اولین فروشگاه های زنجیره ای در ایران به شکل خصوصی راه اندازی شدند. 

با توجه به جایگاه متزلزل بخش خصوصی در ایران و گردش پایین نقدینگی در بخش خرده فروشی در مقایسه با آمریکا و بریتانیا، چنین فروشگاه هایی سهمی بزرگی از بازار خرده فروشی ندارند. تا سال 1396 سهم فروشگاه های زنجیره ای از بازار خرده فروشی به 6 تا 7 درصد می رسید اما در سال 1400 میزان آن حدود 15 درصد گزارش شد که نشان دهنده پذیرش 2 برابری است. 

این صنعت اما چالش هایی دارد؛ از جمله سهم بالای حقوق و دستمزد و حمل و نقل از هزینه های تمام شده، تاثیر نرخ ارز بر نرخ محصولات که موجب کاهش قدرت خرید می شود. مشکل تامین مواد اولیه برای صنایع و چالش های مربوط به تامین ارز صنایع، هم موجب کند شدن رشد ناچیز سهم فروشگاه زنجیره ای از خرده فروشی شده اند.

عملکرد افق کوروش و نقش ERP  
بر همین اساس شرکت های فعال در این بخش باید برای حفظ برتری خود در بازار بکوشند. شرکت فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش، در سال 1388 راه اندازی شد تا رهبری صنعت خرده فروشی را به دست بگیرد. این فروشگاه در همین بازه 15 ساله، توانست که  سهم خود از کیک خرده فروشی فروشگاهی را افزایش دهد. بیش از 3 هزار فروشگاه (بیش از هزار نمایندگی) در 31 استان و 488 شهر کشور در مجموعه افق کوروش فعال هستند. 

این شرکت علاوه بر اینکه فروشگاه های خود را مدیریت می کند، مدیریت زنجیره تامین را هم در دست گرفته است. داده کاوی افق کوروش نشان می دهد که کمتر از 2 هفته از تاریخ تولید کالا تا ورود به انبار این شرکت زمان می برد. این فاصله زمانی از انبار تا فروشگاه به کمتر از یک هفته کاهش می یابد. ضمن اینکه سفارش اینترنتی درکمتر از 1 ساعت از فروشگاه به دست مشتری می رسد. 

با توجه به مشکلاتی که خرده فروشی های فروشگاهی را تهدید می کنند، لازم بود که افق کوروش مجموعه ای از اقدمات را در پیش می گرفت؛ از این جمله می توان به خودکارسازی فرایندهای اداری بر روی برنامه ریزی سازمانی (ERP) اشاره کرد. بنابر ارزیابی oracle ارزش تجاری ERP، فرایندهای تجاری را به یکدیگر متصل می کند تا حکمرانی داده ها در اجزای اداری (حساب داری، تدارکات، مدیریت پروژه، مدیریت ریسک و انطباق و عملیات زنجیره تامین) مستقر شود.  

ERP کمک می کند تا تکثر داده ها حذف و یک پارچگی آنها در جهت حداکثر بهره برداری ممکن شود. در نتیجه، کسب و کارها با ERP بخش های اداری جداگانه را تراز می کنند تا گردش کار افزایش یابد. این خود موجب دست یافتن به best practices (بهترین شیوه ها) می شود. به عبارتی دیگر، به دنبال اعمال ارزش تجاری ERP درک یک پارچه از ده ها فرایند تجاری در قالب داده های ساده شده، ممکن می شود. مهم ترین محصول این فرایند تنها خودکار سازی فرایندها و ساده سازی و همگون سازی داده های غیرقابل درک نیست. 

کاهش هزینه و کنترل مالی 
داده های پراکنده، پیچیده وغیرقابل درک، فرایندهای تجاری را زمان بر و کند می کنند؛ به طوری که دیگر نمی توان بهترین شیوه ها را برای حذف هزینه های زاید به کار گرفت. در نتیجه بخش های تجاری، در فقدان ارتباط معنادار داده محور با یکدیگر، مضمحل می شوند. با اعمال ERP کنترل های مالی اعمال و هزینه های سرسام آور حذف می شوند.

 
اگر بخواهیم از این هم ساده تر توضیح دهیم، می توان گفت که ERP تمام فرایندهای اداری را خودکار می کند تا تحلیل داده با نرم افزار، جای تحلیل خطادار و پرهزینه انسان از داده را بگیرد. در نتیجه رفتارهای انسانی و کنترل های فردی، به دست سیستم سپرده می شوند.

 
کاری که افق کوروش در این زمینه انجام داده، دارای اهمیت بسیاری است؛ نه از این جهت که یک نظام سیستمی ضروری را مستقر ساخته است؛ از این رو که ERP این شرکت، رفتار و عملکرد هزاران بخش اداری و تجاری بزرگ مقیاس و پراکنده و میلیون ها مشتری را رصد، پالایش (ساده سازی) و تحلیل می کند. 

با توجه به اینکه افق کوروش بیش از 20 میلیون مشتری دارد و باید بر روی بیش از 350 هزار متر مربع شلف، بیش از 700 هزار فاکتور روزانه، بیش از 3 هزار قلم کالا، بیش از 60 هزار تحویل روزانه، بیش از 6 هزار تن گردش روزانه کالا به واسطه 250 انبار، بیش از 100 هزار متر مربع انبار خشک و سرد و بیش از 600 ماشین حمل بار، نظارت کند، اعمال ERP در این وسعت تجاری و اداری که به 31 استان کشور تسری می یابد، کار مهم و بزرگی است. 

این وسعت عملیاتی موجب شده است که افق کوروش در لیست صد شرکت برتر سال 1401 رتبه 34 ام را به دست آورد. با توجه به اینکه قالب شرکت هایی که در رتبه های 1 تا 33 قرار گرفته اند، پالایشی و پتروشیمی، فولادی و معدنی، خودرویی، بانکی و... هستند، کسب چنین رتبه ای نشان دهنده جایگاه افق کوروش و خرده فروشی خصوصی در اقتصاد ایران است. البته خرده فروشی فروشگاهی در ایران، هنوز با سهم 60 درصدی که در دنیا دارد، بسیار فاصله دارد. 

اما با توجه به اینکه ERP افق کوروش به ERP های جهانی متصل است، می توانیم امیدوار باشیم که جایگاه صنعت خرده فروشی در ایران به واسطه نفوذ این شرکت در بازار، ارتقا یابد. ERP مدیریت منابع را داده محور می کند و از اختیار شخص خارج می کند تا منابع انسانی کارآمدتر و قواعد مبتنی بر حکمرانی داده بر عملیات روزمره آنها حاکم شود.